Dominikana, jak przystało na kraj karaibski, żyje muzyką i tańcem. Niby takie proste, jednak Europejczykom ciężko sobie to wyobrazić i zrozumieć. Wszystko staje się jasne tuż po przylocie, kiedy już na lotnisku, przy pierwszej napotkanej osobie, zdajemy sobie sprawę jak przesiąknięci muzyką są Dominikańczycy. Zdawać by się mogło, że już po samym sposobie chodzenia Dominikańczycy zdradzają swoje umiłowanie do tańca. Dlaczego tak jest? Z czego to wynika?
Otóż naród dominikański to ciekawa mieszanka trzech kultur. W ich żyłach płynie krew prekolumbijskich przodków z plemienia Taino, Hiszpanów oraz Afrykańczyków. Każdy z tych elementów wpłynął na ukształtowanie tożsamości narodowej Dominikańczyków, a przez to na rozwój muzyki w tym kraju. Najlepszym tego przykładem jest MERENGUE – autoktoniczny rytm dominikański, który łączy w sobie wspomniane wcześniej kultury za pośrednictwem trzech podstawowych instrumentów: tambory, guiry oraz gitary (w wersji folklorystycznej instrument strunowy został zastąpiony przez akordeon).
Elementem prekolumbijskim jest tutaj GUIRA. Dzisiejsza dominikańska guira zrobiona jest z metalu, natomiast oryginalna taińska güira (a raczej güiro) była bardziej obła, zrobiona z drewna lub wysuszonej skorupy dyni i w takiej formie używana jest też na Kubie czy w Portoryko jako jeden z najważniejszych instrumentów w salsie. Wiele badań i opisów z czasów kolonialnych wskazuje na to, że Tainowie byli z natury bardzo umuzykalnieni, oprócz guiry pozostawili nam również „maracas”, inny instrument używany obecnie w wielu rytmach karaibskich. W Museo del Hombre Dominicano (Muzeum Człowieka Dominikańskiego) w Santo Domingo przeczytamy, że taińscy szamani odprawiali swe rytuały magiczno-religijne właśnie przy akompaniamencie maracas i zapewne również guiro. Instrumenty te pojawiały się z pewnością podczas słynnej ceremonii „areyto” (hiszp. areíto) kiedy to śpiewano i tańczono, aby uczcić wyjątkowe wydarzenia taińskiej społeczności.
Elementem hiszpańskim w merengue jest GITARA. Pojawia się ona w trzech różnych wersjach (klasyczna, elektryczna, bas) także w bachacie- drugim co do ważności rytmie dominikańskim. Obok merengue de guitarra pojawiła się w pewnym momencie tzw. merengue tipico, w którym gitara została zastąpiona AKORDEONEM. Pomimo początkowej fali krytyki jego wprowadzenia (wg intelektualistów miał zły wpływ na układ nerwowy!), obecnie jest symbolem dominikańskiego folkloru i regionu Cibao, która jest niezaprzeczalną stolicą merengue.
Afrykańskie korzenie, mimo że umniejszane i wypierane ze świadomości Dominikańczyków również dają o sobie znać w narodowym rytmie dominikańskim. TAMBORA (hiszp. tambor, co ciekawe tylko na Dominikanie to słowo ma rodzaj żeński) to instrument bez którego merengue nie mogłoby zaistnieć. Mówi się nawet konkretnie o tamborze dominikańskiej, wskazując na różnice wydobywających się z niej dźwięków w stosunku do zwykłego afrykańskiego tambor. Te autoktoniczne dźwięki rozróżniane są ponoć tylko przez najbardziej wprawione i czułe uszy.
Według tradycji pierwsze merengue zostało skomponowane i odśpiewane po wygranej bitwie w Talanquera w 1844, kiedy to Dominikańczycy, tuż po odzyskaniu niepodległości, po raz kolejny odparli atak Haitańczyków. Taka symbolika oraz późniejsze promowanie tego rytmu przez dyktatora Trujillo, wyjaśnia tak silne zakorzenienie się merengue w kulturze dominikańskiej i wyparcie wcześniej bardzo popularnej muzyki i tańca zwanego „tumba”. Od połowy XIX wieku, mimo początkowego sprzeciwu wyższej klasy społecznej, merengue zaczęło królować na salonach i tak po dziś dzień króluje w klubach, w domach, na ulicy i w sklepach, będąc nieodłączną częścią kultury dominikańskiej.

Z innego niepotwierdzonego źródła wynika, że merengue prawdopodobnie jest związane z haitianskim meringue, które dominowało na terenach zajmowanych przez Haiti (jeszcze przed odzyskaniem niepodległości przez Dominikanę) oraz dominowało na Haiti do lat 50 XX wieku. (AFRORITMO)

Nie mamy wątpliwości, że aby zrozumieć bachatę, trzeba pojąć specyficzną dominikańską mentalność i vice versa, żeby rozumieć Dominikańczyków, należy koniecznie zapoznać się z bachatą. Te dwie kwestie są zwyczajnie nieodłączne. Niewątpliwie bachata mówi nam bardzo wiele o samych jej twórcach. Powstała 30 lat po dyktaturze Trujillo, za którego czasów królowało merengue. Była to niejako odpowiedź na skomplikowane postdyktatorskie czasy. W odróżnieniu od merengue, bachata ma charakter bardziej uczuciowy, pochodzi bowiem od bolero – romantycznego, subtelnego rytmu kubańskiego. Najbardziej trafionym słowem opisującym bachatę jest amargura, czyli gorycz, zgorzkniałość, głęboki smutek. Czy to oznacza, że tacy właśnie są Dominikańczycy? Przyjrzyjmy się głębiej historii i charakterystyce bachaty.
Najogólniej mówiąc, bachata to gatunek muzyczny pochodzący z Republiki Dominikany, utworzony na bazie przede wszystkim bolero, co nadało mu romantycznego charakteru, ale także takich rytmów jak son, cha-cha-cha czy dominikańskiego merengue. Pierwszym etapem rozwoju bachaty było tzw. bachata-bolero (lata 60’). Był to długi okres powolnego przekształcania się bolero w bachatę, kiedy to tworzono nowe wersje istniejących już, popularnych i bardzo cenionych wówczas piosenek bolero. Za twórcę pierwszej bachaty uważa się kompozytora i muzyka Jose Manuela Calderona (piosenki “Borracho de amor” i “Condena”), który do dziś w pełni sił, sam opowiada o bachacie m.in. o tym, jak guira, przez zupełny przypadek, stała się jednym z podstawowych instrumentów w bachacie, przez co nadała jej typowy dominikański charakter.
W pewnym momencie bachata stała się głosem opisującym dominikańską rzeczywistość, pełną biedoty, problemów społecznych i dominikańskiej codzienności. Bachata w takiej formie zaczęła być z jednej strony coraz bardziej popularna wśród zwykłej społeczności, z drugiej zaś intensywnie krytykowana przez wyższe sfery i muzyków uprawiających „eleganckie” i poetyckie bolero. Ostatecznie została zmarginalizowana i na długi czas wpisała się w ubogą, wręcz wiejską scenerię. Stała się wtedy wulgarna i dwuznaczna, dlatego ten etap jej rozwoju nazywa się „bachata-cabaret”. Mimo późniejszego dalszego rozwoju bachaty, jej komercjalizacji, trzeba przyznać, że to piosenki z tego etapu wyzwalają w Dominikańczykach najsilniejsze emocje. Wynika z tego, że wspomniana amargura oraz poczucie melancholii nie było czymś przejściowym, a wiąże się ściśle z charakterem i mentalnością Dominikańczyków. Tutaj rodzi się pewna sprzeczność. Wszyscy przecież wiemy, że Dominikańczycy to naród niezwykle wesoły i wiecznie uśmiechnięty. Trzeba zdać sobie jednak sprawę, że oprócz pozytywnego nastawienia do życia, Dominikańczycy, a szczególnie mężczyźni – twórcy bachaty (bardzo mało piosenkarek bachaty) – są niezwykle uczuciowi, romantyczni i często bardzo zazdrośni. Dominikańscy mężczyźni zawsze powtarzają, że żyją dla kobiet. Już w wieku szkolnym ćwiczą na koleżankach tricki na podryw. Nie dziwi więc fakt, że, zaczynając w tak młodym wieku, często się zakochują, przez co, poczucie odrzucenia jest wpisane w ich życie. Ci ludzie po prostu przepełnieni są miłością i wszystkimi jej konsekwencjami!
Połączmy teraz wszystkie elementy tej układanki, a zrozumiemy, że bachata to piosenka pełna miłości, rozgoryczenia z powodu jej niepowodzenia, odrobiny udawanej kpiny z kobiety wynikającej z dumy dominikańskiego macho, z dodatkiem optymizmu, chęci zabawy i zapomnienia o problemie. A do tego obowiązkowo dużo rumu… I tak powstaje nam definicja bachaty i dominikańskiego mężczyzny.
Dobrą piosenkę bachatową bardzo łatwo rozpoznać. Wystarczy popatrzeć na reakcje Dominikańczyków. Jest kilka magicznych haseł, które wypowiadają w euforii, wyrażając swoją aprobatę: „diablo, cono”, „romo, cono”, „mardita”. Po nich najczęściej cały klub zaczyna śpiewać, a my wiemy, że trafiliśmy na prawdziwą bachatową imprezę.
Bachata to stan umysłu, to coś co wychodzi z najgłębszych zakątków dominikańskości. Mówią, że bachatero, fanem muzyki i tańca bachata, trzeba sie urodzić. Fakt faktem, jak powiedział Calderón „żeby nadać bachacie ten swing i ten feeling, najpierw trzeba to poczuć”.

źródło: De Los Santos Project (2018.06.29)

przykład bachaty

https://www.youtube.com/watch?v=FwwI53esU9M (Monchy y Alexandra - "Perdona me")

La Epoca z: Josue Joseph.

So, why was this video produced?? We'll get into that in just a moment!
..
Firstly, hola!!! Welcome! Everyone is my audience! Please, be courteous and respectful in your comments; no need for condescending tones or ignorant comments about anyone's character (especially if you've never met the person to whom one may be referring). Feel free to share this video with your students and start healthy discussions.
..
We all share the same international scene .. many of us instructors/teachers/performers share the same stages and same students .. many of us are respected by the same amazing students .. and ALL of us are students - always. In my opinion, anyone who thinks that he/she has nothing more to learn needs to go back to the basics to learn rule #101: that we're all students no matter which level we're on .. no matter how many awards we've won .. no matter how many YouTube views one acquires.
..
Important Note: While watching the video, some may to speculate, "Hey, he showed them a video of Brazilian-Zouk and had them respond to THAT" .. but nooooooo .. pay attention to 03:40 - you can see a shot there clearly from the K&J video plus you can hear me say more than once in this video who the originators of Zoukchata/BS are - giving them proper credit .. PLUS NO ONE is going to look at Brazilian-Zouk and confuse it for Bolero as they do in the video .. soooo any comments which suggest that I showed them Brazilian-Zouk instead of BS - clearly are not paying attention. I showed them, as you can see at 03:40, BS dancers.
..
Soooooooo .. why was this video-produced?
..
How in the world is a Bachata a BACHATA when a Sensual dancer is incompatible with a Bachata dancer??? I see this ALL the time: many Sensual dancers seem sooooo addicted to and obsessed with body-waves and rolls that even the BASIC STEP is foreign to them. How in the world is a Bachata a BACHATA when a Sensual dancer is incompatible with a Bachat dancer?? How is it Bachata when the concept of the foundations are absent??? It's NOT Bachata according to many who know Bachata.
..
Yes, many will cite the few dancers who are diplomatic for PR purposes but the question remains: is Sensual compatible with Bachata? Do Dominicans and Latinos who were raised dancing Bachata recognize Sensual as Bachata???
..
01 .. Some Zoukchata/Bachata-Sensual dancers have some familiarity with the BASIC Bachata 8-count step. This is at least some relative connection to actual Bachata. Great! BUT .. when dancers do not know even the BASIC Bachata 8-count step but instead nearly 100% of their dance from beginning to end is filled with body-waves, body-contortions, neck-rolls, and stop-&-go body-isolations .. perhaps it's time for such a nice style to have ITS own title??
..
02 .. In my opinion, ALL styles of Bachata PLUS the styles inspired by Bachata including Zoukchata/Bachata-Sensual as well as BachaTango as well as the Bodywave-Contortion-Sensual - they ALL deserve respect. BUT I disagree with the notion that Zoukchata/Bachata-Sensual requires 'special admiration' or 'special respect' or 'special attention' JUST because. Knowledge is NOT something to be afraid of or be insulted by; the knowledge that Zoukchata is NOT Bachata to many Latinos living on two continents does not need to be intimidating or insulting - it's just a fact. No one said the style is bad or wrong or not nice; while Zoukchata dancers want their opinion and style respected - are not the opinion and style of those who actually know Bachata to be respected, as well? I pre-screened this video for two days with 50+ dancers (some are my fans, some are my critics but respectful critics) .. and the consenus is that I've taken the most-appropriate steps herein to NOT rub anyone the wrong way although with100% certainty - some dancers will look for SOMETHING to be offended by. That's a choice on their part - certainly not a motive on mine. Be positive!
..
03 .. This is not a 'traditionalist vs evolutionist' issue. I'm both: I respect traditions and I also believe in evolution. BUT .. in my opinion, there is a BIG DIFFERENCE between 'evolution' vs 'change.' Zoukchata is NOT, in my opinion, a result of evolution because it's so-far removed from Bachata that it's a change - and because of this 'change' - Zoukchata is an appropriate title because it has sometimes some distant elements of Bachata fused into Brazilian-Zouk, primarily, and other styles.
..
04a .. Cultural appropriation? Not so. No where in this video is it said that ONLY Latinos can do Bachata. It's not said nor insinuated that ONLY those who grew up with Bachata deserve privilege or ownership. However, in my opinion, Dr Alejandro Germán, PhD associated with Yale University New Haven said valuable words: "Bachata connects us with our parents and grandparents, with the slaves before them who fought for us, with our childhood experiences and memories, and with our daily emotions and activities" .. and Dr Sandra Castillos, PhD formerly with Berklee College of Music said very true words that have respect for the culture but the words are not 'appropriating' .. she wrote, "Bachata is for world-consumption; there is no 'right way' to Bachata - but the wrong way is to forget to preserve our way here."
..
04b .. Important to note is that the Zoukchata/Bachata-Sensual style of dance is attractive, popular, and is a very, very new, young form of dance which at a stretch is less than a decade old - originating in Spain and popular across Europe. Compare this to actual Bachata music with its dancing, which is cultural and carries rich traditions of Grammy award-winners, Billboard award-winners, families with grandparents and ancestors in slavery years ago; Bachata is aged and yet still a centre-piece in Dominican Republic, Cuba, Puerto Rico, and across the many nations of Latin-America and all up through the US and Canada.
..
05 .. Again, knowledge is not something to fear or be insulted by. But, 'not celebrating' Zoukchata/Bachata-Sensual is not a crime ... 'saying that Zoukchata is not Bachata' is not a crime and does not need to be insulting because if so - then I suggest NOT traveling to New York or Cuba or Dominican Republic or Costa Rica. I live here in Europe - have been here going into my 7th year .. love it here! But I have not forgotten my roots .. I have not forgotten that I'm still an American .. definitely still a Latino. If someone tells me, "Josué, my friend, I respect you but the truth is: you're not European so perhaps let's just say that you are a Latin-American with an affectionate attitude towards the European culture" - I would NOT be offended because it's the truth. So, saying that 'Zoukchata is not Bachata' does not need to be taken as an insult. This leads to point #6 which is perhaps one of the most sensitive subjects..
..
06 .. I do not agree with the notion that 'IF Bachata MUSIC is played then anything and everything danced to that rhythm is also Bachata.' Why? because such a notion is like saying that 'if someone dances ballet or the West Coast Swing while listening to Joan Soriano or Romeo Santos then he/she is no longer dancing Ballet or West Coast Swing but instead is dancing Bachata.' No, in my opinion, just because one is on the dance-floor dancing 'something' to the Bachata sounding out the speakers does NOT mean that the 'something' being danced is Bachata. .. and on this note, I inserted Bruno & Brenda's beautiful Brazilian-Zouk contribution here over this Bachata composition simply to keep the Bachata-music energy flowing AND also to show viewers who may not be famiair with Brazilian-Zouk - a beautiful example of what it looks like SINCE many, many Brazilian-Zouk figures (not necessariliy THESE ones from Bruno) are simply re-packaged into Zoukchata/BS.
..
07 .. Yes, there are some professional dancers who are either Dominican or otherwise Latino - who DO dance Bachata AND Zoukchata-Sensual. So, yes Bachata IS a part of the culture of those who grew up with this with family experiences, emotions, traditions and values. But, dancers who fell in love with Bachata - went to studios to learn it - then fused it with other styles and now teaching - while they may harbor sensitive emotions associated with Bachata - this is not the same as Bachata being part of their culture. And this, in my opinion, is a very important distinction to make. No where is it said that one is better or worse than the other .. but this distinction should not be swept under the rug - but there is great benefit to acknowledging this.
..
08 .. After my previous Bachata videos, months ago, which inflamed a few dancers .. more than a few had shared with me words like these, "Josué, you are not ordained to tell dancers what is and what isn't 'Bachata' - you do not have that authority" .. and my response is simple: "Go to the Dominican Republic, Cuba, Puerto Rico. go to New York - and tell THEM that YOU think that YOU are ordained to say what IS Bachata - you'll get schooled, you'll get educated VERY quickly."
..
09 .. Ok now THIS one is usually where dancers have very serious, bitter arguments .. and I don't want to contribute to that bitterness so here's writing it simply and clearly with calm and respect: It's true .. as I've heard repeated like some broken record, "Josué - La Época, you're not ordained to say what IS or is NOT Bachata" .. yes yes yes I've heard it before .. but here's a question: while Zoukchata/BS dancers demand that their sensitivity about their young label-hijack is respected - why is it that many refuse to respect the sensitivity of Latinos across the world with childhood memories and ancestors attached to this culture who would have ZERO issues had "Bachata" not been hijacked?
..
For example, if I was in a relationship with a 38 year-old woman who takes great care in her personal appearance and wardrobe - and I get on the microphone in front of thousands at a stadium and tell them all that I'm wishing her a Happy 50th birthday .. uuuummmm .. that's a "label" - and she'd every right to be sensitive and upset about it .. because the label is offensive - the label is a hijack.
..
Another example, if Lucy is making love to John .. and in the middle of it - John leans down and says, "Anabella, you're amazing!" ... uuuummmm .. that's a label .. an offensive label/name .. and it would be understable if Lucy was sensitive about it.
..
Again .. it's the LABEL .. not the product... hope this helps.
..
10 .. I have absolutely nothing against Korke & Judith, Daniel y Desiree, nor the beautiful style of Zoukchata/Bachata-Sensual they've pioneered, nor any of the instructors or dancers with allegiance to that style. It's GREAT!! All styles are great! NO INSTRUCTOR of Zoukchata needs to harbor anger or bitterness over my sharing this knowledge. I've been asked several times, "Why don't you use more BS examples in the video?" - and my response is simple: no matter which examples I use - impossible to please everyone .. so each viewer is free to research further to see more examples. In the first Musicality Around the World video about Bachata .. seen here https://www.facebook.com/la.epoca/videos/1802852953276419/ .. ) .. I used more examples of Zoukchata/Bachata-Sensual .. and in the second I used other examples (seen here .. https://www.facebook.com/la.epoca/videos/1809593555935692/ ..) .. I've been asked, "Do you have a personal vendetta for K&J or B-S?" and the answer is above - no, none .. they are well-respected by many and I respect their creative freedom .. we're artists .. we're free to create .. but many instructors who follow their work do not know even the basic 8-count step .. and this is where I simply want to bring attention to by distinguishing the absence of Bachata in the interpretation of this style from actual Bachata.
..
Again, everyone is my audience. Knowledge is not something to be afraid of. All styles deserve to be respected.
..
Josué Joseph
La Época
LaEpocaFilm.com
Music: "Dime, Dime" and "Baila Conmigo" - both featuring La Época & Joan Soriano, available on iTunes, Spotify, Amazon...

La Epoca z: Josue Joseph.